5 Mayıs 2016 Perşembe

Motor Gelişim ve Hareket Eğitimi II

Çocukların Yaş Düzeylerine Göre İçinde Bulundukları Motor Gelişim Dönem ve Evreleri

 

36-72 aylık çocukların içinde bulundukları motor gelişim dönemi “temel hareketler dönemi” olarak adlandırılır. Dolayısıyla, 36-72 ay çocuklarının bu hareket dönemi içerisinde incelenmeleri gerekmektedir. Eğitim programında hareket eğitimi ile ilgili program geliştirmede birincil argüman “temel hareketler dönemi”ne uygunluk koşulu olmalıdır.
Koşma, atlama, sıçrama, sekme, yakalama, fırlatma, tutma vb. hareket becerilerinin kazanıldığı bu dönem bütün çocuklarda bulunan ortak özellikler ve yaşam için gerekli temel beceriler olduğundan bu hareketlere temel beceriler, bu hareketlerin sergilendiği döneme de temel hareketler dönemi denmektedir (Gallahue 1982, Wickstrom 1977, Cratty 1973).
2 yaşından itibaren temel hareketler kaba bir biçimde ortaya çıkar. Temel hareketlerin gelişimi 3 evrede incelenir. Bu evreler gelişimsel bir sıra izlemekle beraber her evreyi diğerinden kesin çizgilerle ayırmak mümkün değildir (Gallahue, 1982).                        
Başlangıç evresi: Bu evre genellikle 2-3 yaşlar arasındaki çocukların temel hareketleri yapmadaki ilk amaçlı çabalarını içerir. Hareket atlanılan veya düzgün sırada olmayan parçalardan oluşur. Vücudun abartılı veya kısıtlı biçimde kullanılması, hareketin akışında ve koordinasyonunda yetersizlik bu evredeki hareketlerde gözlenilen temel eksikliklerdir (Gökmen ve ark., 1995: 40).
İlk evre: Bu bir geçiş evresidir. 4-5 yaşlarında görülen bu evre, daha kontrollü ve daha ritmik koordinasyonu olan temel hareketlerden oluşur. Hareketin zamana ve mekana ilişkin elemanları daha koordinelidir. Bir önceki evreye göre gelişmiş koordinasyona rağmen hareketlerde abartma ve sınırlama sürmektedir. Normal gelişim özellikleri sergileyen çocuklar “olgunlaşma” faktörü nedeniyle temel ha-reketler döneminin ilk evresine gelebilirler. Ancak bu evredeki düzeltmeye yönelik hareket eğitimi eksikliği veya yokluğu, bireylerin bir çok hareket formu açısından bu evrede kalabilmelerine neden olabilmektedir (Gökmen ve ark.1995: 41).
Olgunluk evresi: 5-7 yaşlar arasında görülen bu evrede hareketler mekanik olarak yeterli, koordineli ve kontrollü olarak gerçekleştirilebilir. Normal koşullarda 6 yaş çocuğunun temel hareketler açısından genellikle olgunluk düzeyine eriştiği belirtilmektedir (Cratty, 1979; Espenschade ve Eckert, 1980; Gallahue, 1982 akt. Gökmen ve ark., 1995: 41).
Çocukların ve yetişkinlerin hareketleri incelendiğinde, çoğunun temel hareketlerinin olgunluk evresi düzeyine ulaşmadığı görülür. Bazı bireyler olgunluk evresi düzeyine çevresel faktörlerin minimum etkisi ile yani, “olgunlaşma”nın etkisiyle ulaşabilmelerine rağmen, büyük çoğunluk alıştırma olanağına, denemeye, güdülenmeye, düzeltici ve nitelikli eğitime vb. gereksinim duyar. Bu faktörlerin yokluğu çocukların temel hareketlerdeki olgunluk evresi düzeyine ulaşmalarını engelleyebileceği gibi, sonraki hareket gelişim dönem ve evrelerindeki gelişimi de engelleyecektir (Gökmen ve ark., 1995: 41). 
Okulöncesi hareket etkinliklerinde ve oyun etkinliklerinin hareket içeriklerinde üzerinde önemle durulması gereken nokta,  çocukların yer değiştirme, denge, nesne kontrolü, küçük kas ile ilgili hareketler ve müzik ve ritm eşliğinde hareketleri gerçekleştirmeye çalışırlarken bu çabanın temel hareketler dönemi başlangıç, ilk ve olgunluk evresine göre gerçekleştirilmesinin sağlanmasıdır.  Bunun kadar önemli diğer nokta çocuklardan hareket becerilerini bir üst evreye yönelik gerçekleştirmelerinin istenmemesi gereğinin bilinmesidir.

Örneğin içerisinde koşma, atma ve yakalama hareket becerilerinin olduğu bir etkinlikte çocukların söz konusu hareketleri yaşlarının gelişim özelliklerinin gerektirdiği ve elverdiği ölçüde yapmalarının sağlanması hareket ve oyunla hareket etkinliğinin temel eğitim yaklaşımı olmalıdır. 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.