En son haliyle Temel Eğitim Müdürlüğünün 25.07.2013 tarih ve 66621367/746/1886861 sayılı yazısının ilgili bakanlığa önerilen, MEB, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 132 sayı, 09.09.2013 tarih ve “okulöncesi eğitim programı” konulu kararı ile yürürlüğe giren okulöncesi eğitim programı, 2013-2014 eğitim yılından itibaren uygulanmaya koyulmuş, 2006 yılında güncellenerek yürürlüğe koyulmuş bir önceki “36-72 Aylık Çocuklar İçin Okulöncesi Eğitim Programı” ise uygulamadan kaldırılmıştır.
Dikkat edileceği üzere yeni
eğitim programının adı, öncellerinde olduğu gibi “36-72 aylık çocuklar”
ifadesinden arındırılarak yürürlüğe sokulmuştur. Programın içeriği 36-72 aylık
çocukları kapsıyor olsa da, program tanımı niteliği taşıyan isimlendirmede yaş
grupları ifade edilmemiştir.
Bunun
başlıca nedeni 2012-2013 eğitim dönemi itibari ile uygulamaya koyulan 4+4+4
kademeli eğitim sistemi uyarınca çocukların ilkokula başlama yaşının 60 aya
çekilmesi ile ilgilidir.
Devam
eden süreçte, söz konusu eğitim döneminin hemen sonunda 60 aylık çocukların
ilkokula başlatılmasının doğurduğu pedagojik ve diğer sorunlar nedeniyle ilgili
bakanlık yeni bir uygulamaya geçerek, 60-65 aylık çocukların ilkokula başlatılıp,
başlatılmamasını ebeveyn tercihine bırakmıştır. 66-67-68 aylık çocukların
ilkokula başlatılmamasına ilişkin olarak ise, ilgili okula bir dilekçe ile
başvuruda bulunulması koşulu getirilmiştir. 69-71 aylık çocukların ise ilkokul
birinci sınıfına başlatılmaması isteğinin ise “ilkokula başlatılması uygun
değildir” içeriğinde bir sağlık raporunu alınması koşuluna bağlamıştır.
Bu
süreçte okulöncesi eğitiminde ciddi sorunlar yaşanmış, bazı okulöncesi
öğretmenleri ilkokula geçiş yapmak zorunda bırakılmış, okulöncesi eğitiminde
yaş grupları azalmış buna karşın ilkokul birinci sınıflarında olağanüstü
yığılmalar ve başta pedagojik temelli olmak üzere büyük ölçüde sorunlar
yaşanmıştır. Bu sorunlar 60-72 ay çocuklarının doğal gelişim özelliklerine
uygun olmayan okul, bina ve sınıf yapıları, ders süreleri, ders içerikleri,
alan eğitimi almamış öğretmen yaklaşımları gibi nedenlere bağlı olarak bir
ortaya çıkmıştır. Çözüm olarak ilkokula
başlama yaşı bazı koşullara bağlanarak ucu açık şekilde yeniden eski haline
getirilerek düzenlenmek zorunda kalınmıştır.
Buradan
hareketle okulöncesi eğitim programı içeriği 36-72 ay çocuklarını içerecek
şekilde düzenlenmiş olup, pratik anlamda 3 yaşı doldurmuş (36 48 ay), 4 yaşı
doldurmuş (48-60 ay) ve 5 yaşı doldurmuş (60-72 ay) çocukların eğitimine
yönelik olarak hazırlanmıştır.
2013-2014
yılında tekrar ele alınarak yeni baştan şekillendirilen ve daha farklı bir
yaklaşım ve içerik ile hazırlanan “okulöncesi eğitim programı” kendini ifade
ederken eğitim programın temel özelliklerini aşağıdaki şekilde sıralamıştır MEB
2103: 15-17).
- Çocuk merkezlidir,
- Esnektir,
- Sarmaldır,
- Eklektiktir,
- Dengelidir,
- Oyun temellidir,
- Keşfederek öğrenme önceliklidir,
- Yaratıcılığın geliştirilmesi ön plandadır,
- Günlük yaşam ve deneyimlerini ve yakın çevre olanaklarını eğitim amaçlı kullanılmasını teşvik eder,
- Temalar/Konular amaç değil araçtır,
- Öğrenme merkezleri önemlidir,
- Kültürel ve evrensel değerleri dikkate alır,
- Aile eğitimi ve katılımı önemlidir,
- Değerlendirme süreci çok yönlüdür,
- Özel gereksinimli çocuklar için uyarlamalara yer vermektedir,
- Rehberlik hizmetlerine yer vermektedir.
Programın eğitim açısından temelini gelişim özellikleri, kazanımlar ve göstergeleri oluşturmaktadır.
2013-14
yılından itibaren yürürlüğe giren okulöncesi eğitim programının gelişimsel bir
program olduğu ifade edilirken, “bütüncül bir yaklaşımla çocuğun sosyal ve
duygusal, motor, bilişsel, dil gelişim alanları ile özbakım becerilerini
birlikte ele alır” denmektedir.
Söz
konusu eğitim programında, programı geliştirenlere göre; programın temelini
çocukların gelişimsel özellikleri oluşturmaktadır. Öğrenme süreçlerinin
planlanmasında yani yıllık aylık ve günlük eğitim etkinliklerinin
planlanmasında çocukların gelişim düzeyleri, ilgi ve gereksinimleri ve çevresel
koşulların dikkate alınmalıdır. Bunun için en iyi çözümün okulöncesi eğitim
gruplarının oluşturulmasında en azından üç ayrı yaş grubuna göre bir düzenleme
yapılması gereğinin yerine getirilmesidir.
Programın
hedefi olarak, gelişim alanlarına yönelik olarak hazırlanan kazanım ve
göstergeler ile farklı eğitim süreçlerin oluşturarak çocukları desteklemek ve
onları bulundukları gelişim düzeyinden ulaşabilecekleri en üst aşamaya taşımak
olarak belirtilmiştir.
Bir
önceki programda yer alan gelişim alanları ile ilgili eğitim içeriğini
oluşturan bölümlerde yer alan “amaç ve kazanım” ifadelerinin söz konusu programda
“kazanım ve göstergeler” şeklinde yer almaktadır. Bunun sadece bir kavram
farklılığından öte bir anlam taşıdığını belirten program, amaç kavramının bir
sonuç oysa kazanım kavramının ise öğrenci ile ilgili bir süreç olduğunu,
söylemektedir. Göstergelerin ise bu süreci yani kazanımların ne ölçüde
gerçekleşip gerçekleşmediğini gözlemleyebilmek için somut veriler olduğunu,
dolayısıyla bu kavramların özellikle kullanımının programın öğrenci merkezli
bir anlayışı benimsemesinden kaynaklandığını belirtmektedirler.
Okulöncesi
Eğitim Programında yer alan çocuklara yönelik gelişim alanları;
- Bilişsel Gelişim
- Dil Gelişimi
- Sosyal ve Duygusal Gelişim
- Motor Gelişim
- Özbakım Becerileri Gelişimi
Okulöncesi eğitim programının temel
yapısını gelişim alanlarına yönelik kazanımlar ve bu kazanımlara ilişkin
göstergeler oluşturmaktadır.
Çocukların gelişim alanlarıyla ilgili
olarak her gün gerçekleştirilecek olan birçok eğitim etkinliğinde günlük
etkinlik planlarında söz konusu bu kazanım ve göstergelere yer verilmesi
gerekmektedir. Planlamalar doğrultusunda çocuklar tarafından gerçekleştirilmesi
sağlanacak olan etkinlikler sürecinde çocukların belirtilen kazanımlara
ulaşmaları ya da bu kazanımlarda belirtilen düzeylere ulaşmaları
düşünülmektedir. Gelişim alanlarıyla ilgili onlarca gösterge ise eğitim
çıktıları olarak ipucu niteliği taşımaktadır.
Kaynakça: İsmail Topkaya, "Okulöncesi Eğitiminde Hareket Eğitimi" Paradigma Yay. 3. Basım, Edirne, 2014.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.